Traditionele fondue van een echte Fribourgeoise

Het was twee jaar geleden dat ik voor het laatst in mijn vaderland was, iets dat voor mij had aangevoeld als een eeuwigheid. Ik zat met mijn familie, na lange tijd weer gezellig te praten en te eten. Met mijn man Darek en mijn twee kinderen bij me, voelde ik me weer vertrouwd. Ik was weer in Zwitserland; het land waar ik zo vaak was geweest en zo veel had meegemaakt. We aten een vleesfondue en mijn nicht, die het eten had bereid, vroeg aan Darek of hij wel eens de traditionele kaasfondue had gegeten. Hij antwoordde: ''nee''. Er viel een stilte en mijn familie keek me verbaasd en bijna in shock aan. Het leek wel een scène uit een film waarbij de muziek stilvalt en iedereen stopt met eten. ‘Joëlle! Hoe is dat nu mogelijk?’ Lachend en licht blozend zei ik: 'sorry, het is voor mij ook alweer een tijd geleden'', en we hebben geen caquelon thuis. Lachend en hoofdschuddend om mijn 'grote zonde' at iedereen weer verder. Ik werd er weer aan herinnerd hoe niet-Zwitsers ik soms eigenlijk ben en hoe weinig ik nog van dit prachtige land weet.

Een paar dagen later zijn mijn tante en achterneefje bij ons op bezoek in het appartement dat we een week hadden gehuurd. Daar heeft mijn tante de echte traditionele fondue gemaakt uit het kanton Fribourg. Speciaal voor Darek en de kinderen en met een knipoog naar mij. Uiteraard met de juiste kaas, de juiste verhoudingen én de juiste wijn. Darek werd ontgroend en ik heb meteen geleerd hoe je als Zwitser de perfecte fondue maakt. Fondue komt van het Franse woord "fondre", dat smelten betekent en dateert uit de achttiende eeuw. Het was een gerecht dat bedacht is om kaas en brood gedurende de wintermaanden langer te kunnen gebruiken. Het werd echter pas internationaal populair rond 1930 om meer commerciële redenen: namelijk om de verkoop van kaas te stimuleren. Om een goede fondue te maken heb je een aantal "vaste" elementen nodig, zoals een caquelon, een brander en natuurlijk fonduevorken. Hoewel er verschillende manieren zijn om een fondue te maken, is veruit de lekkerste en ook meest traditionele variant toch wel de "moitié -moitié" (vertaald: half om half). Deze wordt gemaakt met twee soorten kaas: Gruyère kaas en Vacherin kaas met het AOP keurmerk. Beide kazen komen uit het kanton Fribourg, wat een goede verklaring kan zijn waarom mijn tante als "Fribourgeoise" deze fondue kan maken als een echte pro. De fondue stroomt nog nét niet door haar aderen... Hoe maak je dit heerlijke gerecht nu zelf? Als eerste is het belangrijk om een goede caquelon in huis te halen. Het is misschien een investering, maar je hebt ze in verschillende prijscategorieën en als je het slim aanpakt, schaf je er één aan waar je ook andere dingen mee kan maken, zoals bijvoorbeeld vleesfondue.

De boodschappen:  
- Genoeg wit brood (het liefst met harde korst, zoals stokbrood) en/of kleine vastkokende aardappelen (krieltjes)
- twee knoflook teentjes
- 300 ml witte wijn (evt 30 ml Kirsch)
- Maïzena (optioneel)
- Verse peper
- Zwitserse Gruyère kaas (gem. 400 gram)
- Zwitserse Vacherin kaas (gem. 400 gram)
- 1 ei (optioneel)

Zorg dus voor genoeg brood. Dit is heel belangrijk. Als je van afwisseling houdt, dan kan je er voor kiezen om ook kleine aardappelen te koken. Dit is vooral populair bij kinderen. Smeer met de twee teentjes knoflook de binnenkant van de caquelon in. Als het je lekker lijkt, dan kun je de knoflook in kleine stukjes snijden en deze onderin de pan aanfruiten voordat je de kaas toevoegt. Dit geeft de fondue wat extra pit. Dan het belangrijkste ingrediënt: kaas! Zoals gezegd maak je moitié-moitié met Gruyère kaas en Vacherin. Ga uit van ongeveer 200 gram kaas per persoon. Een maaltijd voor vier personen (800 gram) bevat dus 400 gram Gruyère kaas en 400 gram Vacherin. Doe als eerste de Gruyère kaas in de pan en laat deze smelten. Voeg een goede witte wijn toe. Als je voor een traditioneel Zwitserse wijn wilt gaan, dan kan je kiezen voor een Fendant (Chasselas blanc). Gebruik 300 ml van deze wijn om door de fondue te doen. Sommige Zwitsers voegen ook nog 30 ml Kirsch toe, maar dat is een persoonlijke keuze. Zit de benodigde kaas al in een kant-en-klaar verpakking? Dan is de kans groot dat er al maïzena doorheen zit. Koop je de kaas bij de kaasboer? Dan is het belangrijk om nog maïzena toe te voegen aan het gerecht. Dit is om te zorgen dat het beter bindt. Voeg als laatste de Vacherin kaas toe en zet het vuur lager. Blijf goed roeren tot alles een smeuïg geheel is geworden. Voeg nog wat peper toe en je kunt aan tafel! Het is overigens aan te raden om geen koude dranken te drinken bij een fondue, omdat dit de spijsvertering niet bevordert. Kies daarom voor een goede droge witte wijn of warme thee, om te voorkomen dat de kaas gaat stollen in je maag. Tip: als de fondue op is blijft er op de bodem vaak een harde kaaskorst (la croûte) over. Als je de full experience wilt, tik dan een eitje stuk op de kaaskorst in de caquelon en laat dit even stollen. Eet dit daarna samen met de kaaskorst op. Een daadwerkelijke delicatesse! Fondue is een manier om het gemeenschapsgevoel van samen eten te versterken. Er zijn weinig mensen die het niet gezellig zullen vinden om in de koude wintermaanden knus rondom een warme pot met heerlijk eten te zitten. Voeg daar nog een heerlijke traditionele wijn aan toe en de sfeer is compleet. Een leuk weetje is dat de meeste Zwitsers de gewoonte hebben om degene die zijn brood in de caquelon van zijn vork laat vallen een kleine opdracht te laten uitvoeren. Een extra leuke manier dus om nieuwe herinneringen te creëren! Eet smakelijk en vergeet niet om een reactie achter te laten in de comments!

---