Het masker als symbool voor het onderbewustzijn
- Joëlle Przytula-Bertherin
- Oct 15, 2021
- 6 min read
Zoals we allemaal weten is het masker een groot deel van ons dagelijks leven geworden sinds covid-19. Hoe je er ook over denkt, we kunnen het er allemaal over eens zijn dat onze samenleving behoorlijk verdeeld is als het gaat om het dragen ervan. Sommige mensen voelen zich er veiliger door, anderen zeggen dat het helemaal niet helpt. Persoonlijk behoor ik tot de laatste groep. In 2020 moest ik er zes weken achter elkaar één dragen en ik zag zoveel tegenstrijdige dingen dat ik toen een beetje onderzoek ben gaan doen. Dit betekent niet dat ik mensen veroordeel die een masker willen dragen. Dat is helemaal aan hen. Ik vind wel dat iedereen dit voor zichzelf moet beslissen. Het is vooral dit laatste, de vrijheid om niet voor mezelf te beslissen, die me weerstand geeft. Ik bedoel, als maskers niet verplicht zouden zijn en ik me onveilig zou voelen of het gevoel zou hebben dat ik het wilde dragen, zou ik er absoluut geen probleem mee hebben om een masker op te zetten. En als ze werken en ik zet er één op, dan is het toch klaar? Helaas creëert het verplicht stellen een tweedeling tussen mensen die pro- en anti-maskers zijn.
Toch maakte het me nieuwsgierig naar de symboliek achter het masker. Kan het dragen van een masker invloed hebben op onze psyche?
Laten we beginnen met een beetje geschiedenis. Het medische gezichtsmasker dat we vandaag kennen, werd in 1897 geïntroduceerd door de Poolse chirurg Johann Mikulicz. Hij werkte samen met bacterioloog Carl Flügge, die had aangetoond dat druppels in de ademhaling bacteriën bij zich droegen.
Het oer-masker gaat echter veel verder terug en is altijd gebruikt voor diep symbolische doeleinden. De oudste maskers die zijn gevonden zijn ongeveer 9000 jaar oud, maar men denkt dat maskers veel verder teruggaan. Deze maskers zijn waarschijnlijk nooit gevonden omdat de materialen waarvan ze gemaakt waren niet goed bewaard zijn gebleven.
Waar werden ze voor gebruikt? Maskers zijn altijd voor veel verschillende dingen gebruikt, zoals oorlogen, het theater, festiviteiten, (spirituele) rituelen en nog veel meer. Maar wat ik bijzonder interessant vond, was het gebruik van maskers tijdens inwijdingsrituelen of overgangsrituelen. Dit is een ceremonie die plaatsvindt wanneer een individu een groep of sociale status verlaat, om zich bij een andere aan te sluiten. Deze inwijding verloopt in drie fasen: separatie, tussenfase en integratie. Tijdens het eerste stadium, separatie, wordt een individu gescheiden van wat vertrouwd is. Geboorte kan bijvoorbeeld gezien worden als een overgangsritueel. Zodra de baby geboren is, wordt hij gescheiden van de baarmoeder, de plaats die vertrouwd was voor de baby. Je kan je misschien voorstellen dat dit enigszins traumatisch kan zijn. Het huwelijk is een ander voorbeeld. Bruid en bruidegom zijn gewoonlijk gescheiden tot zij het volgende stadium - de tussenfase - binnengaan; de periode tussen ongehuwd en gehuwd zijn, of zoals wij het noemen, de huwelijksceremonie. Inwijdingsrituelen komen ook voor in studentenverenigingen, religie, sociale ceremonies, afstuderen, begrafenissen, heidense culturen, enzovoort. Als je erover nadenkt, is het overal om ons heen. In westerse culturen worden deze fasen gewoonlijk in een milde vorm beleefd, maar in oude heidense rituelen was deze scheiding gewoonlijk zeer abrupt en werd zij gebruikt om de ingewijde "los te maken" van alles wat hij gekend had. Dit was zodat hij zijn nieuwe "herboren" zelf volledig kon aanvaarden in het laatste stadium: integratie. Een essentieel onderdeel van dit stadium is een disruptie van de normale manier van leven. Door het individu te isoleren, zijn er geen afleidingen en wordt de persoon gedwongen geconfronteerd met diep begraven patronen. Ook wordt vaak trauma geïntroduceerd in dit stadium. Dit is om de angst voor de dood aan te wakkeren. Na geconfronteerd te zijn met de dood, kan het individu opnieuw geboren worden. Soms worden er offers gebracht. Want uiteindelijk, om iets nieuws te creëren, moet iets anders worden opgeofferd. De alchemisten gebruikten hier een term voor: solve et coagula. Dit betekent dat iets moet worden afgebroken tot de basis, voordat het kan worden gevormd tot iets nieuws. Dit brengt me bij het masker. Maskers maken meestal deel uit van de eerste fase van een inwijding. Het kan gebruikt worden als een symbool van transformatie. Het verdwijnen (solve) van het ego, als het wordt teruggeduwd achter het masker, voordat het wordt gevormd tot het nieuwe zelf (coagula). Het "sterven" van het oude zelf voordat de persoon het integratiestadium in gaat als een nieuw individu.
Natuurlijk zegt iedereen die pro mondmasker is dat maskers ons beschermen tegen het verspreiden van virussen en dat mensen die ze niet dragen egoïstisch zijn. Sommige artikelen zeggen zelfs dat mensen die weigeren maskers te dragen als psychopaten kunnen worden gezien. Ik kan je echter meerdere studies laten zien die zeggen dat het dragen van een masker gewoon niet werkt. Zoals ik al eerder schreef, de uitvinders van het medische masker gebruikten het als een bescherming tegen bacteriën, niet tegen virussen. Dit kunnen veel studies en chirurgen beamen. Behalve dat chirurgen weten hoe ze een masker moeten gebruiken en in een gesteriliseerde omgeving werken, blijven chirurgen die ziek zijn met een virus altijd thuis, omdat ze weten dat ze dan nog steeds anderen kunnen besmetten. Er zijn zelfs studies die aantonen dat wanneer mensen gedurende langere tijd een masker dragen, dit gevaarlijk kan zijn omdat het hun zuurstofgehalte verlaagt en zij voortdurend kooldioxide inademen.
Dus als er studies zijn die zeggen dat het masker werkt, en studies die zeggen dat het niet werkt, kunnen we dan niet op zijn minst concluderen dat het antwoord ergens in het midden ligt? En is dat echt een reden om niet-maskerdragers egoïstisch te noemen? Is niet iedereen die leeft volgens zijn eigen overtuigingen ook zijn eigen waarheid aan het leven? Als iemand een studie gelooft die zegt dat het masker niet werkt, dan leeft hij gewoon volgens zijn eigen overtuigingen en is het dus niet zo dat hij niets geeft om de gezondheid van anderen. Deze persoon gelooft gewoon in een ander soort studie. En als hun intentie niet slecht is, is het dan eerlijk om ze psychopaten te noemen?
Ik wees erop dat er verschillende (mainstream) artikelen te vinden zijn die zeggen dat mondmaskers niet effectief zijn. Zij stelden echter wel dat het dragen van een masker gedragsverandering kan veroorzaken. Zelfs Minister-President Rutte zei dit in één van zijn persconferenties. Als je hierover nadenkt, en dit combineert met het deel dat ik schreef over inwijdingsrituelen, dan zie ik wel een paar rode vlaggen. Doet daarnaast het separatiegedeelte van de inwijdingsrite je niet ergens aan denken? Ze zeiden ons thuis te blijven en weg te blijven van werk, vrienden en familie. Veel mensen werden depressief tijdens de lockdown en het aantal zelfmoorden steeg. Het is niet echt een verrassing dat mensen eenzaam worden als ze gescheiden zijn van alles en iedereen. Donkere gedachten kunnen naar boven komen als we gedwongen worden om constant met onszelf geconfronteerd te zijn.
Offering was een ander deel van het inwijdingsritueel. Je kan wel stellen dat we sinds 2020 veel hebben opgeofferd: een groot deel van onze vrijheid, tijd met onze geliefden, onze bedrijven, ons welverdiende spaargeld, en nog veel meer. Ook worden we voortdurend geconfronteerd met de dood. Dit is al meer dan twee jaar aan de gang: in de media, als we praten met vrienden en familie en op sociale media. We worden voortdurend geconfronteerd met een gevaarlijk virus dat ons op elk moment kan grijpen. Dit doet me denken aan het traumagedeelte van het inwijdingsritueel. Ik denk dat we het er allemaal over eens kunnen zijn dat dit niet gezond is en bijdraagt aan de gevoelens van depressie.
Het zijn erg verwarrende tijden. We worden gebombardeerd met informatie. Niet alleen door onze regeringen en de media, maar ook op sociale media, in ons sociale leven en zelfs in winkels en restaurants. Veel van de informatie is tegenstrijdig en het is soms moeilijk te weten wat of wie te geloven. Daarbovenop komt de immense groepsdruk waar we elke dag mee te maken hebben en het constante gevoel te moeten leven in angst voor iets onzichtbaars dat ons elk moment kan vangen. Het is op zijn zachtst gezegd intens. Het is normaal om je soms depressief te voelen. Trouwens, heb ik al gezegd dat een ander deel van de inwijdingsrite bestaat uit het opzettelijk introduceren van verwarring, zodat de ingewijde geen vaste grond onder de voeten vindt en ontvankelijker is voor verandering? Hoe zit het trouwens met de leiders die voortdurend praten over het nieuwe normaal, maar niet echt specifiek zijn over wat dit "nieuwe normaal" zal zijn? Ik stel alleen maar vragen en wijs op de overeenkomsten, het is aan ieder om een eigen conclusie te trekken. Ten slotte, zou het uiteindelijke doel niet moeten zijn om terug te keren naar het oude normaal? Waarom is dat niet onze belangrijkste focus?
Iedereen moet voor zichzelf uitmaken hoe hij of zij hiervan vindt, maar misschien is het een idee om een beetje tussen de regels door te gaan lezen...
Bronnen: